اندومتریوز چیست و چرا نیاز به درمان دارد؟

اندومتریوز یکی از بیماری‌های شایع زنان است که در آن بافتی مشابه بافت داخلی رحم در نقاطی خارج از رحم رشد می‌کند. این بافت می‌تواند روی تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، دیواره لگن و حتی روده یا مثانه دیده شود. از آنجا که این بافت درست مانند بافت رحم در طول چرخه قاعدگی واکنش نشان می‌دهد، تجمع خون، التهاب، چسبندگی و درد شدید ایجاد می‌کند. همین مسئله باعث می‌شود روش‌های درمانی اندومتریوز اهمیت بسیار زیادی پیدا کنند؛ زیرا اگر بیماری کنترل نشود ممکن است علائمی مانند دردهای مزمن لگنی، خونریزی‌های شدید، درد حین رابطه جنسی و حتی ناباروری را به دنبال داشته باشد.

چرا شناخت روش‌های درمانی اندومتریوز مهم است؟

اندومتریوز بیماری یکسانی برای همه زنان نیست و شدت و محل درگیری آن تفاوت زیادی دارد. برخی افراد با درد خفیف و چرخه نامنظم مواجه می‌شوند و برخی دیگر با دردهای فلج‌کننده که کیفیت زندگی و حتی فعالیت‌های روزانه را مختل می‌کند. به همین دلیل پزشکان مجموعه‌ای از درمان‌ها را طراحی کرده‌اند که بسته به شرایط بیمار، شامل روش‌های دارویی، جراحی، درمان‌های هورمونی و مراقبت‌های حمایتی است. شناخت این روش‌ها کمک می‌کند فرد بداند در هر مرحله از بیماری، مناسب‌ترین انتخاب چیست.

چه عواملی بر انتخاب روش مناسب برای درمان اندومتریوز تأثیر می‌گذارند؟

پزشک برای انتخاب بهترین روش درمانی، مواردی مانند سن بیمار، شدت درد، میزان گسترش بافت اندومتریوز، برنامه بارداری، پاسخ به درمان‌های قبلی و وضعیت هورمونی را ارزیابی می‌کند. این یعنی هیچ روش درمانی واحدی برای همه وجود ندارد و رویکرد درمان کاملاً شخصی‌سازی شده است. در سال‌های اخیر، راهنماهای پزشکی بین‌المللی نیز تأکید کرده‌اند که درمان اندومتریوز باید ترکیبی، بلندمدت و با پیگیری منظم باشد تا هم علائم کنترل شود و هم از بازگشت بیماری جلوگیری گردد.

روش‌های درمانی اندومتریوز (دارویی، هورمونی و غیردارویی)

۱. درمان دارویی در اندومتریوز

کاهش درد با داروهای ضدالتهاب

یکی از اولین روش‌های درمانی اندومتریوز، استفاده از داروهای مسکن و ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن است. این داروها معمولاً برای کاهش دردهای قاعدگی و التهاب ناشی از رشد بافت‌های اندومتریوز تجویز می‌شوند. البته این داروها بیماری را درمان نمی‌کنند اما برای کنترل علائم بسیار مؤثرند.

داروهای کنترل‌کننده چرخه قاعدگی

در مواردی که درد شدیدتر باشد، پزشک از داروهای هورمونی برای سرکوب عملکرد تخمدان و کاهش خونریزی استفاده می‌کند. این داروها شامل:

• قرص‌های ترکیبی جلوگیری از بارداری

• پروژسترون‌ها

• IUD هورمونی

• آمپول‌های کاهش‌دهنده فعالیت تخمدان

این نوع درمان باعث کاهش ضخامت بافت اندومتریوز شده و معمولاً سطح درد را تا حد noticeable کاهش می‌دهد.

۲. درمان هورمونی اندومتریوز

آنالوگ‌های GnRH؛ توقف چرخه قاعدگی به‌صورت موقت

در زنانی که درد شدید دارند یا درمان‌های اولیه مؤثر نیست، پزشک ممکن است از آنالوگ‌های GnRH استفاده کند. این داروها فعالیت تخمدان را تقریباً به‌طور کامل متوقف می‌کنند و یک شرایط شبیه یائسگی موقت ایجاد می‌شود تا بافت اندومتریوز کوچک‌تر شود.
البته این داروها ممکن است عوارضی مانند گرگرفتگی، خشکی واژن یا کاهش تراکم استخوان داشته باشند، بنابراین معمولاً همراه با درمان‌های کمکی تجویز می‌شوند.

پروژسترون‌تراپی؛ یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی اندومتریوز

پروژسترون می‌تواند رشد بافت اندومتریوز را مهار کند و در بسیاری از بیماران باعث کاهش خونریزی و درد می‌شود. انواع پروژسترون شامل قرص، تزریقی، ژل واژینال و IUD هورمونی است و انتخاب روش، به شرایط بیمار بستگی دارد.

۳. روش‌های غیردارویی و تغذیه‌ای

تغذیه مناسب در کنار روش‌های درمانی اندومتریوز

بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که تغییرات غذایی می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود علائم کمک کند. غذاهای ضدالتهاب مانند سبزیجات برگ سبز، ماهی‌های غنی از امگا ۳، زردچوبه و میوه‌های رنگی، نقش مهمی در کاهش شدت علائم دارند.
در مقابل، مصرف زیاد فست‌فود، لبنیات پرچرب، کافئین و غذاهای فرآوری‌شده ممکن است علائم را تشدید کند.

ورزش و فیزیوتراپی

ورزش‌های سبک مانند یوگا، پیلاتس و حرکات کششی لگن به کاهش درد مزمن، بهبود انعطاف‌پذیری و کنترل التهاب کمک می‌کند. فیزیوتراپی تخصصی کف لگن نیز در سال‌های اخیر یکی از درمان‌های مکمل بسیار مؤثر برای کنترل دردهای ناشی از اندومتریوز شناخته شده است.

 روش‌های جراحی در درمان اندومتریوز

۴. جراحی لاپاروسکوپی؛ رایج‌ترین روش درمانی اندومتریوز

لاپاروسکوپی یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی اندومتریوز است، مخصوصاً برای بیمارانی که درد شدید دارند یا به درمان‌های دارویی پاسخ نداده‌اند. در این روش از برش‌های بسیار کوچک در ناحیه شکم استفاده می‌شود و پزشک با کمک دوربین و ابزار مخصوص، بافت‌های اندومتریوز، کیست‌ها و چسبندگی‌ها را خارج می‌کند.
مزیت لاپاروسکوپی این است که دوره نقاهت کوتاه‌تر، خطر عفونت کمتر و نتایج درمانی دقیق‌تری نسبت به جراحی باز دارد. بسیاری از بیماران پس از این جراحی گزارش می‌دهند که شدت درد لگنی آنها به‌طور قابل توجهی کاهش یافته است.

جراحی برای درمان ناباروری ناشی از اندومتریوز

اندومتریوز یکی از دلایل شایع ناباروری است، زیرا می‌تواند تخمدان، لوله‌های فالوپ یا محیط طبیعی لگن را درگیر کند. در چنین شرایطی جراحی لاپاروسکوپی می‌تواند با آزادسازی چسبندگی‌ها و برداشتن بافت‌های اضافی، شانس بارداری را افزایش دهد.
البته میزان موفقیت این روش به سن بیمار، میزان درگیری تخمدان و سابقه درمان‌های قبلی بستگی دارد.

۵. جراحی برای اندومتریوز عمیق (DIE)

اندومتریوز عمیق یا DIE یکی از پیچیده‌ترین انواع بیماری است و معمولاً در نواحی عمیق لگن، روده یا مثانه نفوذ می‌کند. درمان این نوع اندومتریوز نیاز به جراح فوق‌تخصص و تیم درمانی باتجربه دارد، زیرا بافت‌ها در مناطق حساس قرار گرفته‌اند.
در این نوع جراحی، هدف فقط برداشتن بافت‌های اندومتریوز نیست؛ بلکه باید بدون آسیب به اعضای اصلی، عملکرد طبیعی بدن حفظ شود. این جراحی معمولاً زمان‌برتر است و نیاز به تجهیزات پیشرفته‌تری دارد.

آیا جراحی همیشه لازم است؟

خیر. جراحی زمانی توصیه می‌شود که:

• درد شدید باشد و به درمان دارویی پاسخ ندهد

• اندومتریوز باعث ناباروری شده باشد

• اندومتریوز عمیق (DIE) تشخیص داده شود

• کیست اندومتریوز (اندومتریوما) بزرگ شده باشد

پزشکان همیشه جراحی را آخرین گزینه قرار می‌دهند، زیرا امکان عود بیماری وجود دارد و باید با مراقبت‌های بعد از عمل همراه باشد.

۶. مراقبت‌های بعد از جراحی اندومتریوز

برای اینکه جراحی نتیجه بهتری داشته باشد و احتمال بازگشت بیماری کاهش یابد، مراقبت‌های بعد از عمل بسیار مهم هستند. این مراقبت‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

پیگیری منظم با پزشک

پس از جراحی، بیمار باید به‌طور منظم تحت نظر باشد تا علائم احتمالی عود بیماری بررسی شود. معمولاً هر چند ماه یک‌بار سونوگرافی و معاینه انجام می‌شود.

ترکیب جراحی با درمان‌های هورمونی

بسیاری از پزشکان پس از لاپاروسکوپی، استفاده از داروهای هورمونی را توصیه می‌کنند تا رشد دوباره بافت اندومتریوز کنترل شود. این ترکیب درمانی باعث می‌شود دوره بدون درد طولانی‌تر شود و احتمال بازگشت بیماری کمتر گردد.

اصلاح سبک زندگی

ورزش منظم، تغذیه ضدالتهاب، کم کردن استرس، خواب کافی و ترک سیگار از عوامل مهمی هستند که می‌توانند روند بهبود را سریع‌تر کنند.

۷. اهمیت تغییر سبک زندگی در کنار روش‌های درمانی اندومتریوز

هرچند دارودرمانی و جراحی از مهم‌ترین روش‌های درمانی اندومتریوز هستند، اما تغییر سبک زندگی می‌تواند تأثیر فوق‌العاده‌ای در کنترل درد، کاهش التهاب و جلوگیری از بازگشت بیماری داشته باشد. بسیاری از متخصصان تأکید می‌کنند که بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که روش‌های درمانی اندومتریوز همراه با اصلاح عادات روزمره اجرا شود.

۸. تغذیه ضدالتهاب؛ مکمل اصلی در روش‌های درمانی اندومتریوز

التهاب نقش مهمی در ایجاد دردهای لگنی و رشد بافت اندومتریوز دارد. به همین دلیل تغذیه سالم یکی از پایه‌های مهم در روش‌های درمانی اندومتریوز است.

غذاهایی که توصیه می‌شود بیشتر مصرف شوند:

• سبزیجات سبز

• ماهی‌های چرب (منبع امگا ۳)

• زردچوبه

• زنجبیل

• دانه‌های کامل (جو، کینوا، برنج قهوه‌ای)

غذاهایی که باید محدود شوند:

• گوشت قرمز

• نوشابه و شیرینی‌ها

• غذاهای فرآوری‌شده

• چربی‌های ترانس

• آرد سفید

پیروی از این الگوی غذایی می‌تواند میزان دردهای ماهانه را کاهش داده و کیفیت عملکرد سایر روش‌های درمانی اندومتریوز را تقویت کند.

۹. ورزش؛ کم‌هزینه‌ترین روش کمکی برای درمان اندومتریوز

ورزش منظم یک مکمل مهم در تمامی روش‌های درمانی اندومتریوز محسوب می‌شود. فعالیت بدنی باعث:

• کاهش استرس

• تنظیم هورمون‌ها

• کاهش التهاب

• بهبود گردش خون در لگن

ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی تند، یوگا، حرکات کششی و شنا از بهترین گزینه‌ها برای بیماران مبتلا به اندومتریوز هستند.

۱۰. مدیریت استرس؛ بخش مهم و نادیده‌گرفته‌شده در روش‌های درمانی اندومتریوز

استرس می‌تواند درد اندومتریوز را تشدید کند، زیرا هورمون‌های مرتبط با استرس روی سیستم تولیدمثل و عصب‌های لگنی اثر مستقیم دارند.

به همین دلیل مدیریت استرس یکی از زیرمجموعه‌های مهم روش‌های درمانی اندومتریوز محسوب می‌شود که معمولاً توسط متخصصان توصیه می‌شود.

راهکارها شامل:

• مدیتیشن

• تنفس عمیق

• یوگا

• موسیقی درمانی

• ماساژ

دیدگاه علمی نیز نشان می‌دهد که کاهش سطح کورتیزول می‌تواند شدت دردهای لگنی را تا حد زیادی پایین بیاورد.

۱۱. روش‌های مکمل و گیاهی در کنار روش‌های درمانی اندومتریوز

طب سوزنی، ماساژ درمانی، کمپرس گرم و استفاده از برخی گیاهان دارویی می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. البته این روش‌ها جایگزین درمان‌های اصلی نیستند و فقط به عنوان روش کمکی در کنار روش‌های درمانی اندومتریوز پیشنهاد می‌شوند.

یکی از معتبرترین منابع بین‌المللی درباره درمان‌های مکمل، وب‌سایت Mayo Clinic است که درباره استفاده از روش‌های طبیعی و مکمل در کنترل اندومتریوز توضیح داده است.

لینک خارجی معتبر:
سوالات متداول در مورد آندومتریوز

جمع‌بندی؛ بهترین روش‌های درمانی اندومتریوز کدام‌اند؟

اندومتریوز یک بیماری پیچیده، دردناک و اثرگذار بر باروری است و نمی‌توان آن را تنها با یک روش درمانی کنترل کرد. همان‌طور که در بخش‌های مختلف توضیح داده شد، روش‌های درمانی اندومتریوز شامل دارودرمانی، جراحی لاپاراسکوپی، هیسترکتومی، تغییر سبک زندگی و درمان‌های مکمل است. انتخاب بهترین روش به شدت بیماری، برنامه بارداری و شرایط جسمی هر فرد بستگی دارد.

متخصصان زنان تأکید می‌کنند که اگر درمان‌ها به‌موقع شروع شوند، می‌توان دردهای لگنی را کاهش داد، از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد و کیفیت زندگی را به شکل چشمگیری بهبود بخشید. مهم‌ترین نکته این است که زنان این علائم را جدی بگیرند و برای تشخیص دقیق و انتخاب بهترین روش‌های درمانی اندومتریوز به متخصص مجرب مراجعه کنند.

چرا کلینیک پرنیان بهترین انتخاب برای درمان اندومتریوز است؟

اگر به دنبال یک مرکز معتبر با پزشکان باتجربه و تجهیزات پیشرفته هستید، کلینیک پرنیان یکی از بهترین و مجهزترین مراکز درمانی در حوزه بیماری‌های زنان و نازایی است.

ویژگی‌های کلینیک پرنیان:

• بهره‌مندی از بهترین متخصصان زنان در مشهد

• امکان انجام لاپاراسکوپی و جراحی‌های تخصصی زنان

• درمان اندومتریوز با به‌روزترین روش‌های پزشکی

• محیط کاملاً بهداشتی، تجهیزات جدید و رعایت استانداردهای درمانی

• مشاوره تخصصی برای انتخاب مناسب‌ترین روش‌های درمانی اندومتریوز

در کلینیک ما، ابتدا وضعیت بدنی و شرح حال شما بررسی می‌شود و سپس براساس شدت بیماری، بهترین و مؤثرترین روش از میان دارودرمانی، جراحی یا درمان‌های ترکیبی انتخاب خواهد شد.

همین حالا برای درمان اندومتریوز اقدام کنید

اگر شما یا یکی از عزیزانتان با علائم اندومتریوز مانند دردهای شدید پریودی، خونریزی غیرطبیعی، درد هنگام نزدیکی یا مشکلات باروری مواجه هستید، وقت آن است که بدون تأخیر به متخصص مراجعه کنید.

برای دریافت نوبت و مشاوره دقیق درباره روش‌های درمانی اندومتریوز می‌توانید وارد لینک زیر شوید و از خدمات کلینیک پرنیان استفاده کنید:

رزرو آنلاین نوبت